سرمایه‌گذاری در منابع انسانی، زیربنای توسعه اجتماعی و اقتصادی در یک جامعه تلقی می شود، به‌ویژه در استان بلوچستان که با منابع طبیعی محدود و چالش‌های اقتصادی روبه‌رو است. از سال ۱۹۴۷، بلوچستان مجبور به واردات نیروی انسانی از سایر استان‌ها بوده است؛ از جمله لوله‌کش‌ها، بناها، آرایشگران، مهندسان، پزشکان، بوروکرات‌ها و بسیاری دیگر. تا سال ۱۹۷۱، تمامی معلمان موسسات آموزشی بلوچستان نیز از سایر استان‌ها بودند، اما پس از آن، دولت استانی آن‌ها را به استان‌های خود بازگرداند. با رفتن این معلمان، منابع انسانی کافی برای انجام وظایف در مدارس بلوچستان وجود نداشت که تأثیر قابل‌توجهی بر سیستم آموزشی استان گذاشت. افرادی که خود را سخت‌کوش و بااستقامت می‌دانستند، متأسفانه دچار کمبود نیروی انسانی محلی شدند. امروز نیز اکثریت کارگران در بلوچستان از سایر استان‌ها می‌آیند که باعث تأخیر در کارهای کارگری می‌شود.

مرکز توسعه منابع انسانی در آموزش و مهارت‌ها قرار دارد. همکاری میان دانشگاه آکسفورد و دولت بلوچستان برای اعطای بورسیه‌های STEM به دانشجویان مستحق استان، گامی مهم در جهت ارتقاء و توانمندسازی آموزش در این منطقه است. هدف این برنامه، مجهز کردن جوانان به مهارت‌ها و دانش لازم برای پیشرفت در اقتصاد جهانی رقابتی است. این اقدام تاثیر درازمدتی دارد و نسل‌هایی را پرورش می‌دهد که نه‌تنها تحصیل‌کرده، بلکه دارای مهارت های لازم و قادر به ایفای نقشی برجسته برای توسعه اقتصادی استان باشند. با تمرکز بر آموزش باکیفیت و آموزش حرفه‌ای، بلوچستان می‌تواند نیروی کاری پرورش دهد که بتواند سهمی در آینده بهتر داشته باشد. با این حال، برای اجرای کامل این برنامه‌ها نیاز به تلاش بیشتری است؛ چرا که بسیاری از پروژه‌ها در بلوچستان آغاز شده‌اند ولی به دلیل ضعف در نهادها ادامه نیافته‌اند.

ذهنیت و فرهنگ سنتی نه تنها مردم را از نظر ذهنی برده نگه داشته است، بلکه شاید آن‌ها را از نظر اقتصادی نیز دچار رکود کرده باشد. رقابت در دنیای مدرن با این نوع ذهنیت برای آن‌ها دشوار شده است. استراتژی توسعه منابع انسانی یکی از بخش‌های کلیدی این مسیر است. بسیاری از جوانان بلوچستان از دسترسی به آموزش و فرصت‌های مهارتی باکیفیت محروم هستند و گرفتار فقر و عقب‌ماندگی می‌شوند. با اولویت دادن به برنامه‌های توسعه مهارت برای این جوانان، استان می‌تواند آن‌ها را به ابزارهایی که برای دستیابی به اشتغال معنادار در سطح محلی و بین‌المللی نیاز دارند، مجهز کند. پیوند دادن این برنامه‌ها با استراتژی‌های صادرات نیروی انسانی می‌تواند تحول‌آفرین باشد.

داستان‌های موفقیت ژاپن و سنگاپور اهمیت نیروی کار تحصیل‌کرده و ماهر را برجسته می‌کند. در ژاپن، معجزه اقتصادی پس از جنگ از طریق سرمایه‌گذاری در آموزش و فناوری پیش رفت، که منجر به ترویج فرهنگ نوآوری و بهره‌وری شد. به همین ترتیب، سنگاپور با اولویت دادن به آموزش، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، و تربیت نیروی کار ماهر توانست خود را از یک کشور در حال توسعه به یک قدرت اقتصادی جهانی تبدیل کند. تمرکز این کشورها بر منابع انسانی به آن‌ها این امکان را داد که بر محدودیت‌های منابع طبیعی غلبه کرده و به توسعه پایدار اقتصادی دست یابند.

برای بلوچستان، اتخاذ یک رویکرد مشابه به معنای ایجاد سیاست‌ها و برنامه‌هایی است که توسعه منابع انسانی را در اولویت قرار می‌دهند. این شامل بهبود دسترسی به آموزش باکیفیت، سرمایه‌گذاری در آموزش حرفه‌ای و فنی، و ایجاد محیطی است که یادگیری مداوم و نوآوری را تشویق کند. مشارکت بخش خصوصی و حمایت دولت می‌تواند نقش مهمی در این تحول داشته باشد. با ایجاد محیط که به ارزش‌های انسانی و پرورش آن‌ها اهمیت می‌دهد، بلوچستان می‌تواند زمینه را برای توسعه اجتماعی و اقتصادی  فراهم کند که به نفع همه شهروندان آن خواهد بود.

علاوه بر این، تأثیر چنین سرمایه‌گذاری‌ای فقط اقتصادی نیست، بلکه باعث بهبود در بهداشت، ثبات اجتماعی و کیفیت کلی زندگی می‌شود. وقتی افراد از طریق آموزش و مهارت‌ها توانمند می‌شوند، آن‌ها قادر به تصمیم‌گیری‌های آگاه تر، مشارکت و ایجاد تغییرات مثبت می شوند. این رویکرد جامع به توسعه می‌تواند برای مقابله با برخی از چالش‌های اجتماعی و اقتصادی که بلوچستان برای مدت طولانی با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، کمک کند.

با این حال، برای باز کردن فرصت های واقعی منابع انسانی در بلوچستان باید به نرخ پایین سوادآموزی به خصوص در میان زنان توجه ویژه‌ای شود. دولت استانی باید برنامه‌های آموزش فنی و کارآفرینی را در سطح محلی با هدف ترویج توسعه منابع انسانی اجرا کند. این برنامه‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که جوانان، به ویژه زنان، را به مهارت‌های عملی و دانش کارآفرینی مجهز کنند تا بتوانند کسب و کار خود را شروع کرده و به اقتصاد محلی کمک کنند. علاوه بر این، مشارکت با سازمان‌های غیردولتی، سازمان‌های بین‌المللی و بخش خصوصی می‌تواند منابع و تخصص لازم را برای موفقیت این برنامه‌ها فراهم کند.

راه احیای اجتماعی و اقتصادی بلوچستان در سرمایه‌گذاری در منابع انسانی نهفته است. با توانمندسازی جوانان استان، به ویژه افرادی که از پیشینه خانوادگی با شرایط مالی دشوار می‌آیند، تامین فرصت‌های آموزشی، مهارتی و کارآفرینی برای آن‌ها نه تنها چرخه فقر را می شکند، بلکه موجی از تغییرات مثبت را به ارمغان می آورد. این سرمایه‌گذاری در ظرفیت انسانی، همراه با برنامه‌های سوادآموزی و حرفه‌ای، می‌تواند الگویی قدرتمند برای سایر مناطق ایجاد کند. همان‌طور که بلوچستان این دیدگاه را پذیرفته است، در آستانه آینده‌ای پویا و مقاوم ایستاده است که برای رقابت و پیشرفت در سطح جهانی آماده است.

سرمایه‌گذاری در منابع انسانی نیز به یک دیدگاه بلندمدت نیاز دارد. اصلاحات کوتاه‌مدت کافی نخواهد بود. اجرای مستمر سیاست‌ها و تعهد پایدار ضروری است. برای اطمینان از اینکه برنامه‌ها مؤثر و مطابق با نیازهای در حال تغییر هستند، باید سیستم‌های نظارت و ارزیابی ایجاد شود. تغییر بلوچستان از طریق سرمایه‌گذاری استراتژیک در منابع انسانی نه تنها یک نیاز اخلاقی است، بلکه یک ضرورت عملی نیز هست. با سرمایه‌گذاری در آموزش، بهداشت، زیرساخت‌ها، انرژی، منابع معدنی و کشاورزی، استان می‌تواند ظرفیت  واقعی خود را باز کند و راه را برای توسعه و رفاه پایدار پهن کند. با سیاست‌ها و سرمایه‌گذاری‌های درست، بلوچستان می‌تواند نه تنها برای مردم خود، بلکه برای کل منطقه به عنوان منبعی از رشد و فرصت‌ها ظهور کند.

ستون نویس: دکتر سراج بشیر بلوچ

https://dailyazadiquetta.com/2024/06/10/article-32